Karei Naru Ichizoku киног үзээд дараах гурван зүйлд асар эргэлзэв

Японы нөлөө бүхий баян, сүрхий гэр бүлийн тухай энэ киног үзээд зохиол л бол зохиол шдээ гэж бодсон хэдий ч нэг л сонин. Яаж ч бодоод ойлгомжгүй 3 зүйл гарав.

Эхнийх нь гэрийн эзний нууц амраг бүсгүй. Энэ бүсгүй энэ гэр бүлийн гишүүн биш хэрнээ эхнэрээс нь илүү эрх мэдэлтэй, хүүхдүүдийг нь хэнтэй гэрлэхийг нь хүртэл зааж зохицуулаал. Гэрийн эзэн ч гэсэн тэрийг нь бүр хүлээн зөвшөөрчихсөн этр. Эр хүн яаж хадуурахаараа гэр бүлийнхээ бүх асуудлыг нууц амрагаараа шийдүүлээд байдаг болчихдогийм болаа?

Хоёр дахь нь эхнэр. Хүлцэнгүй хүлцэнгүй гэхэд арай дэнүү хүлцэнгүй. Язгууртан гаралтай энэ эмэгтэй яахаараа нөхрийнхөө араар тавилтыг хүлээн зөвшөөрөхөөр барахгүй, нууц амрагийнх нь өөдөөс юу ч хэлж чадахгүй амаа таглуулаад зүгээр яваад байдаг байнаа? Би байсан бол аль хэдийн салчихсан, угаасаа саллаа гээд хохироод сүйд болох юм бараг байхгүйм чинь

Гурав дахь нь гэрийн эзэн. Өөрийнхөө банкийг авч үлдэхийн тулд төрсөн хүүгээ, төмрийнх нь үйлдвэртэй, хадам аавтай нь хамт золиослодог. Яаж ч бодсон төрсөн хүү нь банкнаас илүү үнэ цэнэтэй л баймаар. Гэтэл үгүй юмаа.

Socialism vs Capitalism

I spent my childhood during the period of socialism, so I can compare socialism with capitalism based on my experience.

Kindergarten:
During the socialist era, in our country almost all children had to go to kindergarten (some children aged between 5 months to 3 year old even went to nursery homes) almost for free of charge in cities and towns because all our parents were employed and it was the proper place for children to learn various skills such as drawing, singing, dancing, counting, playing musical instruments and etc. Moreover, children used to be served with very nutritious and healthy meals at their kindergartens, because by that time there were food factories that produce food (including dairy products) only for children.

Since the 1990s, when Mongolia began to transit from Socialism to Capitalism, the Government stopped providing funds to organizations for children and all nursery homes, children's food factories and many kindergartens closed their doors. Moreover, all of the children's libraries, children's cinemas, bookstores, sport clubs and circles for children were closed due to the lack of funding and their buildings and facilities were taken over by banks (including IMF Office in Mongolia), stock exchange, night clubs, bars, shops and etc. So, the first lesson we learnt from capitalism was that capitalism does not care about children and it aims at making profit.

School
During the period of socialism, all 8 year olds had to enroll in primary schools. Universal secondary education was free and compulsory for all. Thanks to it, literacy rate reached 100%. Moreover, all graduates from secondary and high schools had to enroll in vocational schools, colleges, institutes and universites to gain skills necessary for employment and all kinds of tertiary education were provided to Mongolians for free of charge not only in Mongolia also in other post communist countries such as the Soviet Union (every year 15000-20000 Mongolians studied at tertiary education institutes and special schools such as ballet schools and conservatoriums in the Soviet Union only), East Germany, Hungary, Bulgaria, Cuba, Czeck Republic and etc. All students in tertiary education institutes received stipend on a monthly basis. The problem in education was the curriculum heavily loaded with marxist leninist idiology. (instead of marxism leninism here I posted a video about the Socialist Revolution held in Russia in 1917 because I could not find an appropriate video about marxism leninism)



However, compared to the present curricula, the former ones were much better structured and included more subjects including math, physics, chemistry, algebra and geometry in more comprehesive ways. Nowadays, the curricula do not include physics and chemistry and it leads to limited opportunity for students to be majored in medical schience, engineering and natural sciences that are basis for innovation and production.

In addition to teaching various subjects, schools of all levels (primary to tertiary) paid greater attention to disciplining their students through youth organizations. For example, all primary school students were members of the organization for youngsters of valour (baatarchuud), all secondary school students joined the organization of pioneers (which was established in 1925) then all high school, college and university students were members of the Mongolian Revolutionary Youth Union.

But in capitalism, parents have to discipline and teach all kinds of life skills to their children. But, in deed parents are very busy with earning for their lives and do not have ebough time to be with their children. So, children are usually ignorant.

Spirit Banner called "Suld" in Mongolian

In Mongolia warrior-herders used to carry a Spirit Banner (see posted photo of white banners), called SULD in Mongolian. Suld is constructed by tying strands of hair from best stallions to the shaft of a spear, just below its blade. There are two different Spirit Banners, one is white (used during the peaceful period of time) and the other is black (used during the wars). The word "Suld" has several meanings such as soul, spirit, anthem (suld duulal), symbol (suld temdeg) and good luck or fate (suld khiimori).

American scholar Jack Weatherford said in his book titled "Genghis Khan and the Making of the Modern World" that "Whenever Genghis Khan erected his camp, the warrior planted the Spirit Banner outside the entrance to proclaim his identity and to stand as his perpetual guardian...As the strands of hair blew and tossed in the nearly constant breeze of the steppe, they captured the power of the wind, the sky, and the sun, and the banner channeled this power from nature to the warrior. The wind in the horsehair inspired the warrior’s dreams and encouraged him to pursue his own destiny." So the Spirit Banner was used by Mongolians as an instrument to absorb the nature's power into themselves to create their own fate.

Moreover, Jack Weatherford said, when Genghis Khaan died, his spirit was said to reside forever in those tufts of horsehair. While the warrior lived, the horsehair banner carried his destiny; in death, it became his soul. The physical body was quickly abandoned to nature, but the soul lived on forever in those tufts of horsehair to inspire future generations. This is the main reason why Mongolians worship in the Spirit Banners, place them in the Government House and consider them more precious than any golden statue of Buddha or any other religious icons.
When ancient Mongolians faced troubles they used to say "Turiin mini SULD urshuu" which means "Please bless me my State Spirit Banner". It proves that ancient Mongolians used to worship in the souls of our ancestors and believed more in their own State (or Government) rather than God.

Жалам хар

Гайхалтай аялгуу. Бүжиг нь ч бас сүртэй, гоё. Хэдийгээр гуравхан эрэгтэй бүжиглэдэг ч гэсэн 30 гаруй хүн бүжиглэсний дайтай сүртэй, тайз дүүрээд л. За тэгээд адуу гээч амьтан өөрөө их сүрхий хийморьлог амьтан юм даа.



Сониноос Жалам хар гэдэг нэртэй хамтлаг Өвөр Монголд байдгийг Юүтүбээр хэсч яваад олж мэдлээ. Өвөр монгол гэх эдгээр залуусын монгол хэлний дуудлага нь ар монголын бид мэтийнхээс ялгарах зүйл огтхон ч алга. Хамгийн гол нь өнөөг хүртэл миний үзэж, сонссон өвөр монгол дуучид дотроос эдгээр залуучууд дуу, хөгжмийг үнэхээр мэргэжлийн түвшинд эзэмшжээ. Бас дуулж байгаа хэв маяг нь цаанаа намбалаг, үсчиж, цовхчоод, хоолойгоо шахаж, орилоод байхгүй. Яалт ч үгүй Монгол намба төрхтэй. За тэгээд эдгээр залуусын дуулсан дуунуудаас хамгийн их таалагдсан хоёр дууг нь энд орууллаа. Харийн нутагт амьдарч байгаа монгол ахан дүүс минь эдгээр дуунуудыг сонсч, нутаг ус, аав, ар гэрийнхнийгээ санаж, сэтгэлээ сэргээж, нууцхан нулимс дуслуулбал дуслуулаарай.

Ave Maria буюу Гэгээн Мария

Шашин шүтлэг ид хүчээ авч байсан дундад зууны үед бараг хөгжим зохиодог болгон өөр өөрийнхөө авьяасыг шавхан байж, Аве Мария буюу Гэгээн Мария гэдэг мөргөлийн дууг зохиодог байсан бололтой. Тийм ч учраас өнөө цагт бидний мэдэх, мэдэхгүй, нэрд гарсан гараагүй түмэн төрлийн Аве Мария гэдэг дуу бий.

Зарим нэг нь Гэгээн Мария гэж чухам хэн болчихоод нэртэй, нэргүй сонгодог хөгжмийн зохиолчид түүнд зориулж, дуу хөгжим зохиосон юм бол гэж бодож байж магадгүй. Тэгвэл Библийн сударт дурьдсанаар Мария /англиар Мари гэдэг/ бол нэг ч эр хүнтэй энгэр зөрүүлээгүй тас онгон байсан хэрнээ нуган үр төрүүлчихдэг гайхалтай эмэгтэй. Хамгийн гол нь түүний төрүүлсэн нуган үр нь гучин хэдэн насандаа загалмай дээр цовдлуулж нас бардаг, дэлхийд алдартай нөгөө Ийсүс гуай шүү дээ.

Библийн сударт бичсэнээр Ийсүс гуайн эцэг нь Бурхан багш гэжугаа. Тэгвэл Мария бүсгүй Бурхан багштай нөхцөж, нуган үрийг нь төрүүлчихдэг бас л ховорхон тавилантай сүрхий бүсгүй. Тийм ч учраас Христын шажинтнууд Марияг шүтэж, Гэгээн эх хэмээн залж, мөргөл магтаалын дууг сэтгэл харамгүй түүнд зориулж зохиосон хэрэг. Тэр олон Аве Мария дуунууд дотроос дэлхийд хамгийн алдартай нь Германы хөгжмийн зохиолч Иога́нн Себастья́н Бах, Австрийн хөгжмийн зохиолч Франц Шу́берт хоёрын Аве Мария дуунууд юм.





Эдгээр дуунуудыг сонсч байхад Мария гэх үзэсгэлэнт бүсгүй төсөөлөгддөг ч гэлээ "Бурхан багш" гэж сүрхий амьтан шөнө дунд Мария бүсгүй дээр оччихоод үүрээр гараад алга болчихдог нэгэн байж дээ. Тийм ч учраас Мария бүсгүй эцэггүй хүүхэд төрүүлсэн хэрэгт орохоос эмээсэндээ л хүүгээ Бурханы хүү хэмээн тайлбарласан байх гэж бодогддог юм. Хамгийн сонирхолтой нь Мария бүсгүйн энэ түүх Монголын нууц товчоон дээр гардаг Алун-гуа эхийн түүхтэй их төстэй.

Монголын нууц товчоонд дурьдсанаар Добу мэргэн үгүй болж Алун-гуа эх бэлэвсэрсэн хэрнээ гурван нуган үр төрүүлдэг. Тэгээд Алун-гуа эх үүний учрыг тайлбарлахдаа: Шөнө бүр цагаан шар хүн гэрийн өрхийн тотгоор гийгүүлэн орж ирээд миний хэвлийг илэхэд түүний гэрэл миний хэвэлд шингэх бүлгээ. Тэр хүн, гарах нар сарны хилээр шар нохой мэт шарвалзсаар гарч одно. Түүнээс үзвэл энэ гурван хөвүүн тэнгэрийн хөвүүд биз" гэж хэлсэн байдаг.

Үүнээс үзвэл тэр цаг үед Израйлд ч тэр, Монголд ч тэр ялгаагүй эрчүүд шөнө дунд бүсгүйчүүдийн гэрт сэм орж, загас наадуулчихаад үүр цайхаас өмнө гарч алга болдог. Бүсгүйчүүд нь ч гэсэн таньж мэдэхгүй эртэй санаа зовох юмгүй хонож орхидог. Түүгээр ч барахгүй жирэмслэхээрээ "энэ бол бурханы хүүхэд" хэмээн тайлбарлаж, өөрсдийгөө цэвэр ариун эмэгтэй болгочихдог. Их догь хүмүүс байсан юм шиг байгаам.

Гэгээн Мария дуунуудыг сонсч байхад хачирхалтай санагддаг өөр нэг зүйл бол Европын агуу хөгжмийн зохиолчид Мария бүсгүй болоод өөрсдийн дурлалт бүсгүйчүүддээ зориулж өчнөөн дуу хөгжим зохиосон хэрнээ яагаад төрсөн эхдээ зориулж ганц ч дуу зохиогоогүй юм бол гэдэг асуудал. Уул шугамандаа ямар ч хүний хувьд өөрийг нь төрүүлж, өсгөсөн эх хүн хаа байсан Израйлд Ийсүсийг төрүүлсэн Мария гэх еврей бүсгүйгээс илүү үнэ цэнэтэй хүн баймаар. Шашныхаа итгэл үнэмшилээс шалтгаалаад хүмүүс Марияг шүтэж биширдэг байж болох ч төрсөн эхийгээ Мариягаас доогуур тавина гэдэг утгагүй асуудал. Яагаад гэвэл тухайн хүн өнөөдөр энэ хорвоо дээр тоос хөдөлгөөд явж байгаа нь Мариягийн ач биш харин түүнийг төрүүлж, өсгөсөн эхийнх нь ач. Ийм ч учраас манай Монголчууд ямар нэг бурхан багш, гэгээнтэн, санваартаныг магтаж дуулдаггүй хэрнээ эцэг, эхээ магтаж дуулдаг байх.

Улаанбаатар эгээ л гадаадын хот аятай

Air link Aero Mongolia, BSB Service, Digicom, Citinet, Genco, Interpress, Just group, MCS Group, MedImpex International, Petrovis, Unitel, Skytel, Mobicom гээл дурьдаад байвал Монголд үйл ажиллагаа явуулж буй гадаад дотоод эзэнтэй бараг бүх компани гадаад нэртэй. Дээрээс нь шинээр баригдсан орон сууцны хорооллууд, тухайлбал Маршал таун, Жапан таун, Грийн вилла, Гоүлдэн вилла, Кристал таун гээд бүгд бас гадаад нэртэй. Нэр усаа бүгд бидний хэлж заншсанаар "латин" үсгээр бичдэг.

Англи хэл хальт мульт заалгасан бид мэтийн 30-аас доош насныхан тэдгээр гадаад үгнүүдийг муухан гаргаад зөв буруу дуудаад уншчихаж байгаа юм. Харин 50-аас дээш насныхан тэр тусмаа 70, 80 настай өвөө эмээ нар маань хөөрхий тэр олон гадаад үг үсгийг унших нь бүү хэл, хараад ойлгохгүй, толгой тархи нь эргээд төөрдөг гэж байгаа.

Шулуухан хэлэхэд өнөөдөр монголоос өөр хэл мэддэггүй монгол хүн Улаанбаатар хотод амьдрахад үнэхээр бэрх болж. Энэ нь нэг талаасаа манай монголчууд янзан бүрийн гадаад орнуудаар явж, галуу шувууны мах идэж, юм үзэж, нүд тайлж, овоо хэдэн гадаад үг гальт тогтоосны илрэл байх харин нөгөө талаасаа өнөөгийн монголчууд бяд гадаадыг гэт их тахин шүтдэг болсоны баталгаа гэлтэй.

Яахдаа өнөөдөр Монголоор бичсэн зүйлийн 5 үг тутамын нэг нь л монгол үг байдаг гэсэн сүрхий яриа дэлгэрээд байхав. Ер нь манай засаг төр гадаад хэлийг Монгол хэлнээс дээгүүр тавьж, яваандаа монгол хэлийг устгах бодолтой байгаа бол би ч гэсэн түүнд нь хувь нэмрээ оруулж, гадаад, монгол үгсийг гайгүй сайн хольж бичдэг болдог ч юм билүү гээл бодоод л байгаа. . .

Өнөөдрөөс өөрийнхөө сэтгэгдэл гэхээсээ илүү арай жаахан өөр зүйлийн тухай бичиж эхэлмээр санагдлаа.